Οι σωληνίσκοι αερισμού στα παιδιά – “Σωληνάκια”

Τι είναι οι σωληνίσκοι αερισμού? 

Είναι πολύ μικρά πλαστικά σωληνάκια τα οποία τοποθετούνται στο τύμπανο αφού έχει προηγηθεί μία μικρή τομή στην τυμπανική μεμβράνη.

Γιατί χρησιμοποιούμε τα σωληνάκια?

Ορισμένα παιδιά “μαζεύουν” υγρό πίσω από το τύμπανο. Η συγκεκριμένη πάθηση λέγεται “εκκριτική ωτίτιδα” ή “μέση ωτίτιδα με υγρό”. Είναι μία πολύ συνηθισμένη πάθηση στα παιδιά.

Τα σωληνάκια τοποθετούνται για να αφαιρέσουμε το υγρό, να “αεριστεί” η κοιλότητα του μέσου ωτός και να είναι εφικτή η εξέταση ακοής (εάν χρειάζεται).

Πως τοποθετούνται τα σωληνάκια? 

Η επέμβαση γίνεται με γενική αναισθησία στα παιδιά και δεν απαιτεί νοσηλεία. Με τη βοήθεια χειρουργικού μικροσκοπίου, γίνεται μία τομή δύο χιλιοστών στην τυμπανική μεμβράνη (μυριγγοτομή), αναρροφάται το υγρό και το σωληνάκι στερεώνεται στην τομή.

Η επέμβαση αυτή συνδιάζεται με αφαίρεση εάν το παιδί έχει υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) για καλύτερα αποτελέσματα. Με την παρακέντηση η ακοή επανέρχεται άμεσα στο φυσιολογικό.

Για πόσο διάστημα θα παραμείνουν τα σωληνάκια?

Τα σωληνάκια αποβάλλονται αυτόματα καθώς η τυμπανική μεμβράνη μεγαλώνει. Συνήθως παραμένουν για 6 με 12 μήνες ή και περισσότερο σε μεγαλύτερα παιδιά. Δεν γίνεται αντιληπτό όταν πέφτουν τα σωληνάκια.

Πρέπει το παιδί μου να βάλει σωληνάκια? 

Η εκκριτική ωτίτιδα συνήθως υποχωρεί από μόνη της. Παρακολουθούμε τα παιδιά για διάστημα 3 μηνών διότι στα περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα θα υποχωρήσουν από μόνα τους. Μετά το πέρας των 3 μηνών θα αποφασίσει ο ΩΡΛ εάν θα χρειαστεί το παιδί τους σωληνίσκους αερισμού.

Εάν η εκκριτική ωτίτιδα προκαλεί βαρηκοΐα, καθυστέρηση στην ομιλία ή συχνές ωτίτιδες και έχει αποτύχει η συντηρητική θεραπεία, θα πρέπει να τοποθετηθούν τα σωληνάκια. Όταν θα πέσουν, σε ένα 30% των παιδιών μπορεί να επαναεμφανιστεί η εκκριτική ωτίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί να τοποθετηθούν και πάλι οι σωληνίσκοι.

Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι η αθεράπευτη εκκριτική ωτίτιδα μπορεί να προκαλέσει μόνιμες παραμορφώσεις της δομής του μέσου αυτιού (π.χ. συμφύσεις) και τελικά μόνιμη δυσλειτουργία του, που μπορεί να απαιτήσουν στο μέλλον πολύ λεπτές επεμβάσεις για την αποκατάσταση της ακοής.

Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις ώστε να αποφύγουμε τα σωληνάκια?

Σε περίπτωση που το παιδί πάσχει απο αλλεργική ρινίτιδα, spray τα οποία περιέχουν κορτιζόνη μπορεί να βοηθήσουν. Η αλλεργική συμφόρηση της μύτης επηρεάζει την φυσιολογική λειτουργία της μύτης και των αυτιών.

Τα αντιβιοτικά, στεροειδή, αντιισταμινικά, αποσυμφορητικά και ομοιοπαθητικά δεν συνιστώνται για την αντιμετώπιση της εκκριτικής ωτίτιδας. (www.nice.org.uk/cg60)

Σε μεγαλύτερα παιδιά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ασκήσεις με μπαλόνια τα οποία τα φυσάνε από τη μύτη (Otovent).

Σε ορισμένες περιπτώσεις που το παιδί δεν μπορεί να υποβληθεί σε επέμβαση θα πρέπει να βάλει ακουστικά βαρηκοΐας για την αντιμετώπιση της βαρηκοΐας ή/και της καθυστέρησης ομιλίας λόγω της εκκριτικής ωτίτιδας.

Μπορώ να κάνω κάτι για να βοηθήσω το παιδί μου?

Θα πρέπει να του μιλάτε καθαρά, και να περιμένετε το παιδί σας να απαντήσει. Θα πρέπει επίσης το παιδί να βλέπει το πρόσωπό σας όταν του μιλάτε.

Ενημερώστε του δασκάλους στον παιδικό σταθμό ή στο σχολείο, ότι το παιδί σας έχει βαρηκοΐα ώστε να καθήσει στα μπροστινά θρανία.

Πονάνε τα σωληνάκια?

Συνήθως δεν πονάνε καθόλου μετά την επέμβαση. Εάν σας παραπονεθεί μπορείτε να του δώσετε κοινά παυσίπονα (Depon – Apotel – Panadol). Μετά την επέμβαση το παιδί σας θα ακούει καθαρά. Ορισμένα παιδιά πιστεύουν ότι όλα ακούγονται πολύ δυνατά. Αυτό θα συμβαίνει για λίγες ημέρες μέχρι να συνηθίσουν και πάλι στη φυσιολογική τους ακοή.

Θα κάνει το παιδί μου ωτίτιδες?

Τα περισσότερα παιδιά με σωληνάκια δεν παθαίνουν ωτίτιδες. Ωστόσο, εάν παρατηρήσετε κάποιο υγρό στο αυτί του παιδιού σας, το πιό πιθανό είναι ότι έχει ωτίτιδα. Τα συμπτώματα θα είναι πιό ήπια από την κλασσική ωτίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση, επικοινωνήστε με τον ΩΡΛ σας για να γίνει καλλιέργεια και να δοθεί η κατάλληλη αγωγή (π.χ. σταγόνες)

Μπορεί το παιδί μου να κάνει μπάνιο?

Εφόσον περάσουν 2 εβδομάδες μετά το χειρουργείο, μπορεί να κολυμβήσει. Δε θα πρέπει να κάνει βουτιές και να βάζει το κεφάλι του κάτω απο το νερό, διότι μπορεί να περάσει μέσα από το σωληνάκι στην κοιλότητα του μέσου ωτός.

Θα πρέπει επίσης να είναι προσεκτικός όταν κάνει μπάνιο στο σπίτι. Παρόλο που το σωληνάκι είναι πολύ μικρό, το νερό με το σαπούνι μπορεί να περάσουν από τον αυλό του. Η καλύτερη λύση είναι να τοποθετήσετε ένα βαμβάκι με λίγη βαζελίνη στο αυτί του πριν το μπάνιο.

Πόσο πρέπει να μείνει εκτός παιδικού σταθμού ή σχολείου?

Μετά από 2-3 ημέρες το παιδί μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο του (εκτός αν συνδυαστεί με άλλο χειρουργείο όπως αδενοτομή ή/και αμυγδαλεκτομή.

Τι άλλα πρέπει να γνωρίζω για τα σωληνάκια? 

Το παιδί μπορεί να ταξιδέψει με αεροπλάνο. Από τη στιγμή που έχει σωληνάκι και λειτουργεί, δεν επηρεάζεται με τις αλλαγές τις πίεσης.

Ελέγχουμε πάντα την ακοή του παιδιού μετά την τοποθέτηση του σωληνίσκου, για να επιβεβαιωθούμε ότι το παιδί ακούει καλύτερα. Ανά 1-2 μήνες γίνεται μία απλή επανεκτίμηση με ωτομικροσκόπηση και όταν πέσει το σωληνάκι γίνεται και πάλι μία εξεταση της ακοής (περίπου 9-12 μήνες μετά το χειρουργείο).

Κάποιες φορές όταν πέσει το σωληνάκι, μπορεί να μείνει μία τρυπούλα στο τύμπανο. Συνήθως επουλώνεται με το χρόνο και σπάνια χρειάζεται να επέμβουμε χειρουργικά για να την κλείσουμε.

Όταν πέσει το σωληνάκι μπορεί να αφήσει μία ουλή στο τύμπανο. Αυτό δεν επηρεάζει την ακοή.