Οξεία μέση ωτίτιδα (ΟΜΩ)

Τι είναι η οξεία μέση ωτίτιδα?

Με τον όρο οξεία μέση ωτίτιδα (ΟΜΩ) εννοούμε τη φλεγμονή του βλεννογόνου και του περιοστέου του μέσου ωτός και των κυψελών της μαστοειδούς αποφύσεως που ξεκινάει πίσω από ένα άθικτο τύμπανο. Το τύμπανο είναι μια μεμβράνη που πάλλεται με τα ηχητικά κύματα, ενώ το μέσο ους είναι μια κοιλότητα με αέρα πίσω από το τύμπανο. Η ωτίτιδα αποτελεί την δεύτερη πιο συχνή πάθηση της βρεφικής και πρώτης παιδικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι το 50-85% των παιδιών μέχρι την ηλικία των 3 ετών έχουν περάσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο ΟΜΩ.

Η ευσταχιανή σάλπιγγα (σωλήνας που ενώνει τη μύτη με το αυτί) είναι πιο κοντή και ευρή σε σχέση με τους ενήλικες. Έτσι πιο εύκολα μπορούν μικρόβια να μεταφερθούν στο μέσο αυτί και να προκληθεί μόλυνση. Η μόλυνση λοιπόν του μέσου αυτιού θα προκαλέσει πύο, που θα μαζευτεί πίσω από το τύμπανο.

Παράγοντες κινδύνου:

1. Το φύλο (υπερτερούν τα αγόρια)

2. Η ανατομία του ρινοφάρυγγα – αποικισμός βακτηριδίων (Streptococcus Pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis)

3. Η ευσταχιανή σάλπιγγα λόγω στην παιδική ηλικία είναι πιο κοντή και πιο ευθεία (οριζόντια) σε σχέση με τους ενήλικες. 

3. Η χρήση του μπιμπερό, της πιπίλας ή το πιπίλισμα του αντίχειρα (δημιουργούν αρνητική πίεση εντός της στοματικής κοιλότητας με αποτέλεσμα την παθολογική διάνοιξη της ευσταχιανής σάλπιγγας)

4. Βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί (μικρή ηλικία που ξεκινάνε τα παιδιά)

5. Παθητικό κάπνισμα – Περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν απο μέση ωτίτιδα (συγκρίνοντας το με παιδί απο οικογένεια μη καπνιστών)

6. Υπερτροφία αδενεοειδών εκβλαστήσεων

7. Κληρονομικότητα

8. Συγγενής ανωμαλίες (υπερωιοσχιστία, σύνδρομο Down, κυστική ίνωση, ανοσοανεπάρκεια)

9. Παιδιά που γεννιούνται πρόωρα

10. Χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο

Ευσταχιανή σάλπιγγα

Συμπτώματα της οξείας μέσης ωτίτιδας:

Τα μεγάλα παιδιά συνήθως παρουσιάζουν:

Πόνο στο αυτί.

• Αίσθημα ότι είναι γεμάτο με νερό.

• Απώλεια ακοής.

• Ίσως πυρετό.

Τα μικρότερα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν:

• Ανησυχία.

• Δυσκολία στη σίτιση.

• Δυσκολία στον ύπνο.

• Απώλεια ακοής.

• Πυρετό.

Εάν η ωτίτιδα είναι πιο έντονη, μπορεί να σπάσει το τύμπανο (ρήξη τυμπάνου) και να τρέχει από το αυτί πύο ή/και αίμα. Μην ανησυχείτε, γιατί η τρύπα που δημιουργήθηκε κλείνει τις περισσότερες φορές όταν το παιδί πάρει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Η ωτίτιδα παρουσιάζεται συνήθως 5-7 μέρες μετά από ένα κοινό κρυολόγημα.

Φυσιολογική τυμπανική μεμβράνη

Οξεία μέση πυώδη ωτίτιδα

Θεραπεία της οξείας μέσης ωτίτιδας

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η μόλυνση αυτή οφείλεται σε ιό γι’ αυτό και αυτοθεραπεύεται. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να δοθεί από τον ΩΡΛ σας αντιβίωση. Η θεραπεία με αντιβίωση συνήθως διαρκεί 5-10 μέρες.

Μετά το πέρας της ωτίτιδας, υγρό στο αυτί του παιδιού μπορεί να παραμείνει μέχρι και ένα-δυο μήνες μετά τη θεραπεία. Σε αυτό το διάστημα, πιθανόν η ακοή του παιδιού να είναι μειωμένη. Ταυτόχρονα με το αντιβιοτικό, καλό είναι να δίνετε στο παιδί σας και κάποιο παυσίπονο φάρμακο. Εάν το παιδί είναι μικρότερο από δυο μηνών, πιθανόν ο ιατρός σας να επιλέξει την ενδοφλέβια θεραπεία σε νοσοκομείο. Επίσης, εάν το μέσο αυτί έχει πάρα πολύ πύο πιθανόν ο ΩΡΛ να αποφασίσει να το παροχετεύσει με τυμπανοκέντηση (ανοίγει μια τρύπα πάνω στο τύμπανο για να φύγει το πύο προς τα έξω). Η τρύπα αυτή συνήθως επουλώνεται πολύ γρήγορα.

Πολλοί γονείς ανησυχούν για την ακοή του παιδιού τους. Αν γίνει σωστή θεραπεία σπανιότατα δημιουργούνται προβλήματα με την ακοή. Επίσης το παιδί με την ωτίτιδα μπορεί ελεύθερα να περπατά έξω από το σπίτι αν το ίδιο αισθάνεται καλά.

Πότε χορηγούμε αντιβίωση?

1) Βρέφη <6 μηνών

2) 6 μηνών – 23 μηνών – Μπορουμε να παρακολουθήσουμε το παιδί εάν:

τα συμπτώματα δεν ειναι έντονα,

η οξεία μέση ωτίτιδα είναι μονόπλευρη

3) παιδιά > 24 μηνών

Παρακολούθηση για 24 – 48 ώρες

Μπορεί να μεταδώσει την ωτίτιδα το παιδί?

Η ωτίτιδα δε μεταδίδεται σε άλλα παιδιά ή μεγάλους ανθρώπους.

Προφύλαξη από την οξεία μέση ωτίτιδα

1. Έχει σαφώς αποδειχθεί ότι τα νεογέννητα και βρέφη που αποκλειστικά θηλάζουν έχουν λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ωτίτιδα διότι αντισώματα από τη μητέρα περνούν μέσα από το γάλα στο παιδί. Συνιστάται αποκλειστικός θηλασμός έως την ηλικία των 6 μηνών.

2. Αποφυγή παθητικού καπνίσματος!!!!!!

3. Ο τρόπος που θηλάζετε ή δίνετε το μπιμπερό στο μωρό έχει μεγάλη σημασία. Μη θηλάζετε ή δίνετε το μπιμπερό στο μωρό ενώ αυτό είναι ξαπλωμένο στο κρεβάτι. Επίσης, μην επιτρέπετε στα μεγαλύτερα παιδιά να πηγαίνουν στο κρεβάτι για ύπνο με το μπιμπερό. Εκτός από τον αυξημένο κίνδυνο για ωτίτιδα, τα παιδιά αυτά θα παρουσιάσουν σύντομα τερηδόνα.

4. Η ωτίτιδα ακολουθεί τις περισσότερες φορές το κοινό κρυολόγημα. Για αυτό αποφεύγετε να παίρνετε το μωρό σας σε χώρους με έντονο συγχρωτισμό (πχ σταθμοί με πολλά παιδιά).

5. Καλό πλύσιμο τον χεριών και ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό ή ρινοπλύσεις με έτοιμα σκευάσματα (frezymar baby, tonimer, physiomer baby…)

Παρακαλώ διαβάστε το παρακάτω άρθρο για τα νέα δεδομένα στην αντιμετώπιση της οξείας μέσης ωτίτιδας.

Marchisio P. et al, Updated Guidelines for the Management of Acute Otitis Media in Children by the Italian Society of Pediatrics. Pediatr Infect Dis J, 2019;38:S22-S36.